Bizans Kaynaklarına Göre IV.-XI.Yüzyıllarda İstanbul Ve Çevresinde Depremler

Bizans tarih eserlerinde IV.-XI. Yüzyıllar arasında İstanbul ile Ege ve Doğu Akdeniz çevresinde yaşanmış depremlerle ilgili verilen bilgiler, bize oldukça zengin malzeme arzederler. Bu çalışmada, yukarıda belirtilen yüzyıllar içinde İstanbul’u etkileyen yer sarsıntıları ile çevresindeki bölgelerde büyük zararlara neden olmuş olan depremler ele alınacaktır.

Büyük Roma İmparatorluğu’nun IV. Yüzyılda yeni başkenti seçilen İstanbul, siyasi , askeri,ticari ve coğrafi konumunun özelliği yanında doğal güzellikleriyle de yüzyıllar boyunca göz kamaştıran ve « Şehirler Kraliçesi » unvanına layık görülen bir şehir oldu. Ancak şehrin bulunduğu yerin jeolojik bakımdan bir talihsizliği vardı. İstanbul, sık sık depremlerin vuku bulduğu bir bölgenin içinde yer almaktaydı. Denildiğine göre, İstanbul M.Ö.500 ile M.S.1890 arasında uzayan 2390 yıllık sürede 584 deprem felaketiyle karşılaşmıştı. Bu çalışmanın konusunu oluşturan 770 yıllık zaman kesitinde  ise, Bizans kaynakları İstanbul ve çevresinde vuku bulan 48 deprem hakkında bilgi aktarmışlardır. Bu konuda Bizans tarih eserlerinde çeşitli kayıtlar bulunmakla beraber, en fazla veya en geniş bilgi veren tarihçiler arasında Ammianus Marcellinus, Agathias, Malalas, Theophanes, Kedrenos, Skylitzes ve Glykas’ı ön sırada belirtmek gerekir.

Bu tarihçilerin eserlerine akseden bilgilerden öğrendiğimize göre , imparatorluğun yeni başkenti İstanbul kuruluşundan 12 yıl sonra ilk defa imparator Konstantios (337-361)’un saltanatının beşinci yılı olan 342e senesinde, en fazla imparatorluğun doğusunda tahribat yapan bir deprem ile sarsıldı. Fakat İstanbul bu depremden fazla etkilenmedi. Ancak 358 yılı 24 Ağustos’unda Karadeniz’in güney kıyı şeridi boyunca Makedonya’ya kadar uzanan geniş bir bölgeyi içine alan ve en büyük tahribatı Bithynia eyaletinin (Kocaeli yarımadası) merkezi olan Nikomedeia (İzmit)’da yapan korkunç deprem İstanbul’da da şiddetli bir şekilde hissedildi. İzmit’i adeta yok eden bu deprem tarihçi Ammianus Marcellinus tarafından tasvir edilmiştir.